Maintenir la productivité d’une varieté de mil dans le cadre de l’agro-écologie
Le mil est une culture à pollinisation croisée et la pollinisation est principalement facilitée par le vent. Les variétés de mil sont en grande partie des populations, avec une diversité intra-variétale importante, visible par, selon les caractéristiques de la variété, des plants dont la durée de floraison, les formes de panicules, les hauteurs de plantes, etc. diffèrent. Cette diversité confère à la variété la capacité d’assurer la production même dans des conditions extrêmement difficiles, telles que la sécheresse, la chaleur et le vent, une fertilité du sol faible et variable, les dégâts causés par les oiseaux et les insectes. Cette diversité empêche également la dégénérescence de la variété, comme la perte de caractères importants où la diminution de la productivité, même après plusieurs cycles de multiplication. Pour la maintenance de la variété et la production de semences, il est donc primordial de maintenir la diversité intra-variétale, tout en préservant les caractéristiques variétales préférées et distinctes.
Afin de discuter et de développer des stratégies efficaces et rentables qui permettent de maintenir les propriétés variétales et qui peuvent être intégrées dans les méthodes actuelles de production de semences du CTAS (𝐶𝑒𝑛𝑡𝑟𝑒 𝑇𝑒𝑐ℎ𝑛𝑖𝑞𝑢𝑒 𝐴𝑔𝑟𝑜-𝑒́𝑐𝑜𝑙𝑜𝑔𝑖𝑞𝑢𝑒 𝑑𝑢 𝑆𝑢𝑑, www.ctas.mg), une session de formation a été organisée le 03 Mai 2023 par le CIRAD (www.cirad.fr) avec le Dr. E. Weltzien, spécialiste des semences de mil et de sorgho. Dr Weltzien a travaillé comme sélectionneuse à l’ICRISAT et est actuellement Honory Fellow à l’Université du Wisconsin. Les résultats de la formation et des échanges avec les spécialistes en semences du CTAS seront publiés sous la forme d’un guide technique.
𝗙𝗶𝗵𝗮𝘇𝗼𝗻𝗮𝗻𝗮 𝗻𝘆 𝗳𝗮𝗺𝗼𝗸𝗮𝗿𝗮𝗻𝗮 𝗸𝗮𝗿𝗮𝘇𝗮𝗻𝗮 𝗕𝗮𝗷𝗶𝗿𝘆 𝗮𝗼 𝗮𝗻𝗮𝘁𝗶𝗻’𝗻𝘆 𝗿𝗮𝗳𝗶𝘁𝗿𝘆 𝗻𝘆 𝗳𝗮𝗺𝗯𝗼𝗹𝗲𝗻𝗮 𝘀𝘆 𝘁𝗼𝗻𝘁𝗼𝗹𝗼 𝗶𝗮𝗶𝗻𝗮𝗻𝗮
Ny Bajiry dia karazan-javamaniry afaka mivady amin’ny karazana Bajiry rehetra, ny rivotra no manafaingana ny fivadian’ny Bajiry. Ireo karazana Bajiry dia karazana mifangaro tsy hita avahana, ary ahitana fahasamihafana maro anaty eo amin’ny ara-karazana tsirairay. Ahitana toetra manan-danja sy ny toetra hitamaso, ao anatin’izany ny taham-pahavelomam-pamelanana, ny endriky ny salohy, ny haavony, sns …. Ireo fahasamihafana ireo dia mahatonga ireo karazana Bajiry rehetra hamokatra tsy miato na dia ao anatin’ny toe-javatra faran’izay sarotra, toy ny hain-tany, ny hafanana sy ny rivotra, ny tsy fahampiana sy fiovaovan’ny tsiron’ny tany, ny fahasimbana ateraky ny vorona sy ny bibikely.Io fahasamihafa io dia misoroka ihany koa ny fiovana ratsy ho an’ny karazana iray toy ny: fahaverezana toetra manan-danja na fihenan’ny taham-bokatra indrindra aorian’ny fampitomboana miverimberina maro. Mba hitazomana ireo karazana Bjiry misy sy ny famokarana ny doria, dia ilaina ny fihazonana ireo fahasamihafana anaty ara-karazana, ireo rehatra ireo izay mitahiry ireo toetra ara-karazana tiana sy miavaka.
Mba hifanakalozana hevitra sy hampivelarana paikady mahomby sy tsy lafo vidy izay ahafahana mitazona ny toetra anana’ny Bajiry sy ny hampifandraisana azy ami’ny fomba famokarana doria amin’izao fotoana izao ao amin’ny CTAS (𝐶𝑒𝑛𝑡𝑟𝑒 𝑇𝑒𝑐ℎ𝑛𝑖𝑞𝑢𝑒 𝐴𝑔𝑟𝑜-𝑒́𝑐𝑜𝑙𝑜𝑔𝑖𝑞𝑢𝑒 𝑑𝑢 𝑆𝑢𝑑, www.ctas.mg), dia nisy fivoriana fanofanana nokarakarain’ny Cirad. (www.cirad.fr) niaraka tamin’i Dr. E. Weltzien, manam-pahaizana manokana amin’ny doria-ho an’ny Bajiry sy ampemba. Dr. Weltzien dia niasa ho an’ny fikarohana ara-karazana tao amin’ny ICRISAT ary mpikambana hajaina ao amin’ny Oniversiten’i Wisconsin amin’izao fotoana izao. Havoaka amin’ny endrika torolalana ara-teknika ny vokatry ny fiofanana sy ny fifanakalozana tamin’ireo manam-pahaizana manokana momba ny doria avy ao amin’ny CTAS.



